|
Beginpagina Nieuw op de site Blog Publicaties Vertalingen online Recensies Shakespeare John Donne Edmund Spenser Philip Roth Cynthia Ozick Henry James Downloads Links Live ondertiteling Contact Zoeken Statistieken/Privacy |
Henry JamesVerder houd ik een lijst bij van alle andere Nederlandse vertalingen van James' werk: die lijst staat hier. Henry James was bij leven niet zo'n bestsellerauteur als Shakespeare of Dickens in hun tijd – hij was geen 'volksschrijver'. Toch werd hij door zijn biograaf Leon Edel wel de 'Shakespeare of the novel' genoemd. En niet ten onrechte. Hij schreef namelijk een reusachtig oeuvre aan romans en verhalen bij elkaar (benevens duizenden pagina's aan brieven, reisreportages en literaire kritieken), en dat verhalend werk is van een ontzagwekkend hoge kwaliteit. Ook hebben zijn kritische beschouwingen over kunst en literatuur grote invloed uitgeoefend op de academici die begin twintigste eeuw vorm gaven aan de nieuwe universitaire studie van de Engelse letteren. Zijn ideeën over verteltechniek werkten door in de ontwikkeling van de romantheorie in de twintigste eeuw, in ieder geval in het Engels taalgebied. Dat James voor veel schrijvers een baken bleef, een voorbeeld om zich aan te spiegelen of zich tegen af te zetten, heeft niet alleen te maken met de literaire rijkdom van zijn werk, maar ook met zijn imago als schrijver. Misschien meer dan enige andere schrijver kleeft James het beeld aan van een man die de letteren volledig is toegewijd, die zijn leven ondergeschikt maakt aan de kunst; een 'monnik van de literatuur', zoals hij die ook zelf graag – niet zonder spot – beschrijft in novellen als De les van de meester, dat je als een ironisch zelfportret kunt lezen. Het Jamesiaanse spook van dat ideaalbeeld, de vergeestelijkte schrijver-monnik, waart bijvoorbeeld rond in veel boeken van Philip Roth, die er zijn eigen komische draai aan geeft. En ook Cynthia Ozick is geobsedeerd door James. Ze schreef, met Foreign Bodies, niet alleen een variatie op James' grote roman The Ambassadors, maar ook een kort verhaal, 'Dictation', waarin James zelf, of eigenlijk zijn secretaresse, een hoofdrol speelt. (Dat verhaal heb ik samen met Rob Kuitenbrouwer vertaald. Over die vertaling staat hier wat meer informatie.) James blijft schrijvers dus inspireren: er zijn waarschijnlijk weinig grote romanschrijvers die zo vaak als personage in het werk van latere collega's figureren. Behalve in het verhaal van Ozick speelde hij deze eeuw ook al de hoofdrol in romans van Colm Tóibín (The Master), David Lodge (Author, Author), Emma Tennant (Felony) en Gregory Blake Smith (The Maze at Windermere). Er is weleens kritiek op de schrijfstijl van James: in al zijn subtiliteit en karakteristieke ironie zou die op de moderne lezer – zoals trouwens veel 19de-eeuwse literatuur – wijdlopig overkomen. Daarbij bestaat het vooroordeel, misschien ook vanwege die reputatie van de bloedserieuze 'monnik-schrijver', dat zijn werk een en al plechtige ernst en zedigheid is. Niets is minder waar. Wie de moeite doet om door te lezen, ontdekt al snel dat achter de valse gevel van hoge literaire ernst en bloemrijk taalgebruik juist een grote trefzekerheid en een schat aan verfijnde – en vaak vileine – humor schuilt. Blijft natuurlijk het feit dat het werk van James wel de tegenpool lijkt van de stijl die we nu in hoge mate associëren met 'Amerikaanse literatuur': het onopgesmukte, uitgebeende en – schijnbaar – simpele parlando van een Hemingway of Raymond Carver, van het 'dirty realism' en allerlei meesters van de volkse spreektaal in tal van gradaties, van Sherwood Anderson en Ring Lardner tot Salinger en verder. Ik weet niet of het daaraan ligt dat nog maar een heel klein deel van James' oeuvre in het Nederlands is vertaald. (Klik hier dus voor een overzicht daarvan.) Hoe het ook zij, om daar iets aan te doen ben ik begonnen zelf wat verhalen van James te vertalen. In de loop van 2020 zal ik een twaalftal van die vertalingen online zetten. De lijst met alle downloadlinks is hier te vinden. Meer over JamesMeer informatie over James is te vinden op Wikipedia, dat een behoorlijk goed lemma over hem heeft.The Ladder was een fraaie site met veel verhalen en romans van James, in een redelijk zorgvuldige geannoteerde en geredigeerde tekst, gebaseerd op de eerste boekuitgaven. (De site is helaas uit de lucht en alleen nog te bekijken via de 'Wayback machine'.) Verder staan er veel links op de Scholar's Guide to James Websites. |
James-vertalingen: Daisy Miller The Middle Years Overzicht van vertalingen 
Meer vertalingen: Joseph Conrad Henry James Poëzie: Robert Burns W.B. Yeats Shakespeare John Donne Edmund Spenser |
|
© Auteursrechten worden uitdrukkelijk voorbehouden. Citeren mag, mits met bronvermelding, maar voor alle andere vormen van commercieel en niet-commercieel hergebruik dient schriftelijk toestemming te worden gevraagd aan de betreffende auteur(s).
|