|
||
|
Beginpagina Nieuw op de site Blog Publicaties Vertalingen online Recensies Shakespeare John Donne Edmund Spenser Philip Roth Cynthia Ozick Henry James Downloads Links Live ondertiteling Contact Zoeken Statistieken/Privacy |
Kanon van een bloemlezingbespreking in twee delenPrecies op tijd voor de feestdagen is een mooie nieuwe poëziebloemlezing verschenen. Boekhandel Selexyz plakt een goudkleurige stikker met de tekst "gouden tip" op het omslag. Niet onterecht. 500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben, verzameld door Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries, is een mooie cadeautip. Het belooft een schat aan de meest uiteenlopende poëzie, en wat ik misschien nog wel interessanter vind: ook een hoop nieuwe vertalingen. Erg systematisch is de bloemlezing niet opgezet. 'De canon van de Europese poëzie' luidt de ondertitel, maar dat is dan meer een Europa van de geest dan van de landkaart: ook poëzie uit Amerika is ruim vertegenwoordigd. Zoals Guus Middag schrijft in het NRC: De verantwoording is theoretisch niet sterk, en de keuze is niet erg consequent, maar de praktijk verveelt geen moment. Er staan nette sonnetten van Petrarca naast fladderige flowerpower-liedjes van The Beatles. Afgezaagde klassiekers naast nieuwe vondsten uit de vreemdste uithoeken van Europa. Stijve vertalingen naast levendige verse vertalingen.
Ik heb deze dikke pil nog niet gelezen. Ik heb er alleen wat aan gesnuffeld, en heb dan ook niet veel toe te voegen aan Middags afgewogen oordeel. Twee dingen slechts. Ten eerste dat er dus een hoop "levendige verse vertalingen" in staan. Onder meer deze vertaling van sonnet 75 van Edmund Spenser – bij mijn weten de eerste Nederlandse vertaling die ooit in druk is verschenen (al staan op deze homepage sinds 2007 wel twee vertalingen online): Ik schreef haar naam een keertje in het zand, Laat ik eens inventariseren. Als in het register geen andere publicatiebron wordt genoemd, neem ik aan dat de vertaling speciaal voor deze bloemlezing is gemaakt. Dan zie ik in de gauwigheid alleen al uit het Engels de volgende nieuwe vertalingen: Van Robbert-Jan Henkes 'The Charge of the Light Brigade' van Tennyson, 'Auld Lang Syne' van Robert Burns, een fragment uit Samuel Butlers 'Hudibras' en 'Old Ironsides' van Oliver Wendell Holmes. Van Erik Bindervoet William Blakes 'The Lamb' en 'The Tiger', en 'Mandalay' van Rudyard Kipling. En van Bindervoet en Henkes samen 'The Raven' van Edgar Allan Poe en 'A Sea-Chantey' van Derek Walcott. (Kijk hieronder voor een bespreking van de vertaling van 'The Lamb'. De vertaling van 'The Tiger' staat hier online.) Plus een vertaling van A Whiter Shade of Pale van Procol Harum... Van samensteller Gert Jan de Vries naast het hier geciteerde sonnet van Spenser ook nog 'I Know Why The Caged Bird Sings' van Maya Angelou, 'And the Moon and the Stars and the World' van Charles Bukowski, 'After Apple-Picking' van Robert Frost, 'The Passionate Shepherd to His Love' van Christopher Marlowe, 'Comment' van Dorothy Parker, 'Ancient Music' van Ezra Pound. Van Rob Schouten 'Dreamsong 14' van John Berryman. Van Ilja Leonard Pfeijffer 'In Westminster Abbey' van John Betjeman. Van Tom van de Voorde 'The Emperor of Ice-Cream' van Wallace Stevens. Van Rouke Broersma 'Digging' van Seamus Heaney. Alleen al door die schat aan nieuwe vertalingen – deels van absolute klassiekers, zoals de gedichten van Tennyson, Poe en Blake, en deels van marginale figuren in de canon, zoals Oliver Wendell Holmes – is deze bundel de prijs van aanschaf meer dan waard. En dit zijn alleen nog maar de vertalingen vanuit het Engels. Ook vanuit de andere talen staan er ongetwijfeld een hoop nieuwe vertalingen in – deels door dezelfde vertalers. Wat helaas ook meteen opvalt aan de bundel, is een zekere slordigheid in de tekstbezorging. Zo wordt Alfred Tennyson in de registers alfabetisch onder de A van Alfred gerangschikt. Dat is fout en verwarrend, want zijn naam wordt weliswaar vaak weergegeven als 'Alfred, Lord Tennyson', maar dat betekent toch echt niet dat Alfred zijn achternaam was. Verder kwam ik al meteen vrij veel drukfouten tegen. In de tweede regel van het allereerste gedicht lijkt het al raak te zijn. In De Roy van Zuydewijns Illias-vertaling zou staan: 'de Trojanen luid roepend en schreeuwend als vogel'. Dat zal toch wel vogels moeten zijn? Ook wemelt het op de eerste pagina's van de verkeerd geplaatste of vergeten aanhalingstekens, een ontbrekende hoofdletter, en ga zo maar door. En verderop in het boek kwam ik bij het derde of vierde gedicht dat ik opsloeg alwéér een duidelijke drukfout tegen. Dat maakt je onzeker over de betrouwbaarheid van de rest van de tekst. En je houdt je hart vast voor de dure meertalige editie, waarin ook de originelen zijn opgenomen, in ik weet niet hoeveel talen. Volgens Guus Middag moet die nog verschijnen. Hopelijk benut uitgeverij Meulenhoff de resterende tijd voor een extra proefleesronde. Maar afgezien daarvan valt er niets te klagen: ik verheug me erop om in deze Dikke Bertha te gaan grasduinen. 500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben, verzameld door Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries, Meulenhoff, Amsterdam, 2008. Amsterdam, november 2008 Deel 2Nog een paar nagekomen gedachten, nu ik de bundel helemaal heb doorgenomen: Bij verdere lezing bleek het met de drukfouten nog erger dan ik eerst dacht. Maar de uitgever belooft dat het in de luxe meertalige editie die volgend jaar verschijnt allemaal beter wordt. Het heeft niet zoveel zin om de keuze van de gedichten te bekritiseren. Smaken verschillen en iedereen zal altijd wel wát aan te merken hebben. Van dichters die ik al ken, lijkt de keuze erg obligaat, zoals de overbekende sonnetten 18 en 116 van Shakespeare. Maar bij dichters die je niet kent is dat ook juist wat je wilt hebben: de klassiekers. Het valt in ieder geval te prijzen dat ze ook grote namen hebben opgenomen die in Nederland minder gelezen worden. Zo zijn ze bijvoorbeeld niet voorbijgegaan aan Chaucer. Wel is het jammer dat ze hebben gekozen voor integrale opname van 'Het verhaal van de abdis'. Waarschijnlijk vooral vanwege de lengte: het is een van de allerkortste verhalen, en nog altijd zeven pagina's lang. Maar het is niet echt te genieten, omdat het zo rabiaat antisemitisch is. Een product van zijn tijd, allicht. Maar hoeveel lezers worden op deze manier verleid om ook eens in de rest van de Canterbury Tales te gaan grasduinen? Terwijl dat toch zeer de moeite waard is! Ik had liever een fragment uit (bijvoorbeeld) de proloog van het verhaal van de vrouw uit Bath gezien. Te meer daar een van de opgenomen gedichten van Ted Hughes expliciet juist naar dát deel van de Canterbury Tales verwijst. Dat had weer een extra kruisverwijzing toegevoegd zoals de bundel er wel meer bevat. Want of de samenstellers het zo hebben uitgekiend of niet, het is opvallend hoe vaak gedichten met een vergelijkbare thematiek of een sterk verwante metafoor in elkaars buurt staan. Dat maakt het lezen en vergelijken weer een leuk spelletje. Verder valt op dat de nadruk heel sterk ligt op moderne poëzie. Meer dan 40% van de bundel is gewijd aan poëzie van na 1900. En tot slot nogmaals de nieuwe vertalingen: vooral die van Henkes en Bindervoet vind ik vaak schitterend. Hun vertaling van Poe's 'The Raven' klinkt als een klok. En ook Bindervoets solovertaling van Blake's 'The Lamb' vind ik heel overtuigend. Het origineel begint zo:
Little Lamb who made thee?
Lammetje, wie schiep je?
Lammetje, wie schiep je? En zo is er nog meer in de bundel te vinden. Chapeau. Amsterdam, december 2008 NaschriftInmiddels is de meertalige editie uitgekomen, in een gebonden uitvoering onder de titel De canon van de Europese poëzie, en met de toevoeging (heel lovenswaardig) van een register op vertalersnaam. Ik heb het niet uitgebreid bestudeerd, maar het ziet er veel beter verzorgd uit en is erg mooi uitgegeven. De feestdagen zijn voorbij, maar het blijft een mooi cadeau.
500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben, Ilja Leonard Pfeijffer & Gert Jan de Vries (red.), Meulenhoff, Amsterdam, 2008.
De canon van de Europese poëzie, Ilja Leonard Pfeijffer & Gert Jan de Vries (red.), Meulenhoff, Amsterdam, 2009. |
Boeken: Willem van Maanen Roths 'Late Years' Roths Exit Ghost 500 Gedichten... Bestorm mijn hart Komrij Thomése en Wevers Shakespeare: De mooiste van... Guido de Bruyn Kunst van de liefde Films: César et Rosalie Oude berichten op Usenet |
|
© Auteursrechten worden uitdrukkelijk voorbehouden. Citeren mag, mits met bronvermelding, maar voor alle andere vormen van commercieel en niet-commercieel hergebruik dient schriftelijk toestemming te worden gevraagd aan de betreffende auteur(s).
|
||