De sonnetten van Shakespeare

18

Shall I compare thee to a summer's day?
Thou art more lovely and more temperate.
Rough winds do shake the darling buds of May
And summer's lease hath all too short a date;
Sometime too hot the eye of heaven shines,
And often is his gold complexion dimmed,
And every fair from fair sometime declines,
By chance, or nature's changing course untrimmed;
But thy eternal summer shall not fade,
Nor lose possession of that fair thou ow'st,
Nor shall death brag thou wand'rest in his shade,
When in eternal lines to time thou grow'st:
   So long as men can breathe or eyes can see,
   So long lives this, and this gives life to thee.

Een zomerdag zou ik jou niet noemen, kind.
Jij bent veel mooier, jouw natuur is zacht.
Bloemknoppen huiveren in de voorjaarswind,
De zomer duurt steeds korter dan verwacht,
En teistert ons de zon niet met zijn vuur
Dan schuift er wel een wolk voor zijn gelaat.
En wreed maar waar: de wetten der natuur
Dicteren dat wat bloeit ook weer vergaat.
Behalve jij: jouw zomer zwakt niet af,
Jouw schoonheid is een bloem die eeuwig bloeit.
De Dood zal nimmer dansen op jouw graf:
Jij staat op rijm, waarmee je verder groeit.
   Zolang nog iemand leest wat schrijvers schreven
   Geeft dit vers voedsel aan jouw verder leven.

vertaling: Frank Lekens, 2007 (versie 2)

Jij bent geen lentedag; dat moet je ook niet willen.
Jij bent veel mooier, lief; veel milder is jouw aard.
De kille voorjaarswind doet prille knoppen rillen,
De lente komt te voet, de zomer gaat te paard.
De zon draaft soms ook door en brandt met te veel vuur;
Zo niet, ontneemt een wolk ons 't zicht op zijn gelaat.
En pech of simpelweg de wetten der natuur
Dicteren dat wat bloeit uiteindelijk vergaat.
Maar jij blijft altijd jong, jouw dagen ongeteld,
Jouw schoonheid kent geen eind maar blijft altijd vers bloeien.
En nimmer pocht de Dood dat hij jou heeft geveld
Omdat jij in dit vers immer maar door blijft groeien.
   Zolang de mens bestaat en er nog lezers zijn
   Zolang leef jij ook voort in deze woordenschrijn.

vertaling: Frank Lekens, 2007 (versie 1)

Een zomerdag en jij: wie wint?
Hoe lieflijk, liefste, houd jij maat.
Een storm is bloesem kwaadgezind,
En zomer komt en zomer gaat.
Soms is het hemeloog te heet,
Zijn gouden kop vaak niet in beeld,
Het moois voorbij voordat je 't weet,
Als wolk of herfst de schoonheid steelt.
Jouw zomertooi behoudt zijn glans,
Jouw bloemknop raakt nooit uitgebloeid,
De Dood maakt evenmin een kans,
Wanneer jij híer geregeld groeit.
   Zolang men ademhaalt en leest,
   Leeft in mijn letters ook jouw geest.

vertaling: Erik Honders, 2007

Jou vergelijken met een dagje zomer?
Jij bent veel lieflijker en altijd mild.
Storm schudt in mei nog knopjes van de bomen.
De zomer is voorbij voor je dat wilt.
Soms priemt het hemeloog wel heel erg fel,
Maar al te vaak verdwijnt zijn gouden vuur.
Alles wat bloeit en fraai is, raakt verwelkt;
Een speling of een wet van de natuur.
Jouw hoogseizoen zal nooit meer overgaan.
Jouw schoonheid zal je niet worden ontzegd.
De schaduw van de dood raakt jou niet aan.
Jij leeft, in deze regels vastgelegd.
   Zolang men ademt, ogen zullen lezen,
   Zo lang zal dit bestaan jouw leven wezen.

vertaling: Willem van der Vegt, 2008

Jou vergelijken met een zomerdag?
Je bent veel mooier, zachter, niet zo heet:
Het weer is 's zomers soms volstrekt van slag,
En zomers zijn weer over voor je 't weet.
Het hemellicht schijnt nu eens veel te straf,
En dan weer is het mistig overal;
Van al het mooie gaat het mooi eens af,
Door 'n ongeluk of door gewoon verval.
Maar jouw zomer gaat nimmermeer voorbij,
Noch zal jouw zomerschoonheid ooit vergaan.
En van zijn schaduw houdt de Dood jou vrij,
Nu jij in deze regels blijft bestaan:
   Zolang een hart nog slaat, een oog nog schouwt,
   Leeft dit gedicht, dat jou in leven houdt.

vertaling: Willem den Hertog, 2007

Een zomerdag is jouws gelijke niet,
Niets is er dat jouw schoonheid overtreft.
Een knop in mei is weg voor je hem ziet
En het is winter voor je het beseft;
De zon? Die is te fel en veel te heet,
En is z'er wel, dan hangt ze achter wolken.
En andere mooie dingen, voor je het weet,
Zijn die door ouderdom of ongeluk verzwolgen.
Als jij een zomer bent, dan ben jij eeuwig,
De schoonheid die je hebt zal nooit vervagen,
Zelfs in de dood zal niemand jou bewenen,
Want dit gedicht zal heel jouw wezen dragen:
   De poëzie draagt verder dan het leven,
   Zolang zij verder leeft, zal jij niet sneven.

vertaling: Jules Grandgagnage, 2010

Zal ik jou prijzen als een zomerdag?
Veel kalmer en veel lieflijker ben jij.
Door meiwind ruw raakt tere bloei van slag
En zomer's pacht is al te snel voorbij;

Bij wijlen schijnt het hemeloog te heet,
En dikwijls wordt zijn gouden blos gedempt,
Eens komt de tijd die aan de schoonheid vreet,
Door 't lot, of wending der natuur ontstemd;

Maar jouw tijdloze zomer zal niet gaan,
En nooit onterfd zijn van je fraai domein;
Al snoeft de dood, zijn schim zul jij weerstaan,
Door tijdeloos met vers in groei te zijn.

Zo lang als ogen zien of adem zweeft,
Zo lang leeft dit, dat aan jou leven geeft.

vertaling: C.W. Schoneveld, 2010

Ik heb je liever dan een dag in mei,
Omdat ik jou stabiel en zachter vind:
Een lentezomer gaat weer snel voorbij,
En tere knopjes schudden in de wind:
Soms schijnt de zon te fel in mijn gezicht,
En hij verstopt zijn glans het volgend uur;
En altijd weer komt duisternis na licht,
Door toeval of de loop van de natuur;
Maar jij hebt altijd zomer om je heen,
En niets doet afbreuk aan jouw lieflijkheid;
Jij zet de dood op het verkeerde been,
Want in dit eeuwig vers tart jij de tijd:
   Zo lang er mensen lezen of verstaan,
   Zo lang leeft dit, en dit geeft jou bestaan.

vertaling: Willie Offringa-Matse, 2003

Moet ik u meten met een zomerdag?
Dan bent u milder, u houdt beter maat.
De meiwind brengt het tere groen van slag
en stralend zomerweer, het komt en gaat.

Soms brandt het hemels oog alsof het haat,
hoe vaak verduistert iets zijn gouden gloed!
En al wat groeit verschrompelt vroeg of laat,
nog ongesnoeid, alleen omdat het moet.

Uw eigen zomer blijft voor eeuwig mooi,
verliest geen bloei die aan uw wezen kleeft,
noch kan de Dood u claimen als zijn prooi,
omdat de tijd u tijd van leven geeft.

Zo lang er adem is of ogen zien,
zo lang leeft dit, en leeft u voort mitsdien.

vertaling: Peter Cuijpers, 2016

Een zomerdag, je bent veel meer dan dat
Want jij gaat evenwichtiger gekleed,
Die zomers zijn meedogenloos als wat
En ook zijn ze voorbij voordat je 't weet.
Soms brandt de zomerzon barbaars en fel
Maar wolken schermen haar ook dikwijls af
En onderwijl bederft wat schoon is snel
Dat is het lot, de tijd, dat is de straf.
Maar jouw seizoen is tijdloos, onbedorven
Jouw pracht lacht eeuwig door, zal nooit vergaan,
Voor jij gaat is de dood allang gestorven,
Want ook door poëzie blijf jij bestaan:
   Zolang er wordt geademd en ervaren
   Zal jij door deze woorden niet verjaren.

vertaling: Bart J.G. Bruijnen, 2023

Nieuwe vertalingen zijn altijd welkom! Als je zelf ook een vertaling hebt die je hier wel geplaatst of gelinkt wilt zien, mail me dan.
Voor een Engelstalig commentaar op dit gedicht klik hier.

Commentaar

Dit is waarschijnlijk het beroemdste van de 154 sonnetten. Op zijn minst wedijvert het om die positie met sonnet 130. Iedereen kent de eerste regel, het staat in alle bloemlezingen, het is een icoon van de zuivere liefdeslyriek.

Is de geliefde een man of een vrouw? Uit de tekst wordt dat niet duidelijk. Lees je het gedicht binnen de context van de hele reeks, dan lijkt het te gaan om een vriend. Kom je het gedicht tegen in een bloemlezing, dan is het een algemeen liefdesgedicht dat net zo goed aan een vrouw gericht kan zijn.

De eerste 17 sonnetten vormden een minicyclus waarin een vriend wordt aangespoord zich voort te planten. Maar die cyclus staat niet los van de rest van de sonnetten. Sonnet 17 heeft een verwant thema: ook daar wordt de geliefde een eeuwig leven in de poëzie voorgespiegeld. De dichter zegt erbij dat het wel beter is als zijn geliefde ook een kind verwekt, want

Vertalingen