Franks homepage
Nieuw op de site
Contact
Zoeken
English

Hugo Claus

Shakespeare:
Voorwoord
Bibliografie
Tekstverantwoording
Vertalingen
Bewerkingen
A Lover's Complaint
De sonnetvorm
Shakespeare-links

Vertalers:
Burgersdijk
Albert Verwey
J. Decroos
Boutens
Moulijn-Haitsma Mulier
Jan Campert
Hugo Claus


Tijdgenoten:
Edmund Spenser
John Donne


Statistieken/Privacy

Claus' Sonnetten

Hugo Claus publiceerde in 1986 de minicyclus Sonnetten, die duidelijk op Shakespeares sonnetten is gebaseerd. De parallellen met Shakespeare zijn in deze vijftien sonnetten niet altijd eenduidig: sommige lijken elementen van verschillende Shakespeareaanse sonnetten te bevatten, andere zijn duidelijk op één specifiek voorbeeld gebaseerd.

Zo is Claus' sonnet VIII een parafrase van sonnet 29. Het is ook meteen een commentaar op het origineel, want de wanhoop die Shakespeare ervaart en verwoordt, wordt door Claus expliciet benoemd en veroordeeld als 'lamlendige zieligheid'.

Sommige van Claus' sonnetten zijn online te vinden. Ik heb ze hier rechtsboven op een rij gezet, met telkens een link erbij naar het specifieke Shakespeare-sonnet dat de inspiratiebron vormde.

sonnet VIII staat op mijn eigen pagina's online in het kader van mijn bespreking van sonnet 29, en sonnet XIV (Claus' versie van sonnet 71) ter gelegenheid van het overlijden van Claus. (XIV staat overigens ook hier.)

Verder zijn sonnet XV (107), IX (27) en XII (30) te vinden in een mooi artikel uit Bzzletin over Shakespeare-vertalingen van Ron Elshout, die daarin uitgebreid aandacht aan Claus besteedt. (Behalve op zijn blog ook hier op DBNL te vinden.)

Sonnet II (59) wordt aangehaald in dit artikel van Ilja Leonard Pfeijffer en sonnet X staat hier.

Dat deze sonnetten parafrasen op Shakespeare zijn, is geen geheim. Tom van Deel schreef in 2004 in Trouw:

Nog onlangs ontdekte iemand dat de poëziebundel 'Sonnetten' bestaat uit moderne bewerkingen, herschrijvingen eigenlijk, van sonnetten van Shakespeare; iets wat tot dusver niemand had gezien.

Maar dat laatste is onzin. De link met Shakespeare is al duidelijk vanaf de openingspagina, waar Claus als motto de slotregels van sonnet 38 opneemt:

If my slight muse do please these curious days,
The pain be mine, but thine shall be the praise.

Bovendien zond de BRT al op 1 april 1989 een radioprogramma uit waarin voorlezingen van de vijftien sonnetten werden afgewisseld met lezingen van de relevante sonnetten van Shakespeare.

Die radio-uitzending heb ik destijds op cassette opgenomen, maar om auteursrechtelijke redenen kan ik die opname hier niet online zetten. De meeste sonnetten werden tweemaal voorgelezen: eerst door Stany Milbou, gevolgd door een grammofoonopname van het relevante sonnet van Shakespeare, waarna Claus zelf het sonnet ook nog eens voorlas. Vier sonnetten werden maar één keer voorgelezen, te weten de laatste twee en de twee sonnetten (V en X) die niet op één specifiek Shakespeare-sonnet zijn gebaseerd. Op die punten werd de voordracht ook kort afgewisseld met jazzmuziek van Cecil Taylor.

In dat programma las Milbou overigens een afwijkende versie voor van de eerste regel van sonnet II. Wat Als ik het goed versta, zegt hij 'Als er niets nieuws is sinds de coelacant' in plaats 'Als er niets nieuws is in het avondland', zoals het in de gepubliceerde versie luidt (en zoals Claus vervolgens ook voorleest). Waarschijnlijk betreft het hier een vroege, door Claus verworpen versie, anders kan ik dat niet verklaren. Er zijn nog andere kleine afwijkingen van de gedrukte tekst te horen, bij zowel Milbou als Claus ('een muis' in plaats van 'je muis', 'jij' in plaats van 'je'), maar dat kunnen net zo goed kleine versprekingen zijn zoals die poëzievoordracht wel vaker voordoen.

De opname van Claus die de sonnetten voorleest staat nu gelukkig hier op YouTube. Verder ook op YouTube hier beelden (én tekst) van Claus die in 1994 sonnet IV voorleest in Wattou. En zijn voordracht van sonnet XIII, 'Soms bidden om een kwieke dood', is op muziek gezet door Stephen Emmer: hier op YouTube.

Tot slot een volledige lijst van Claus' sonnetten, met de nummers van de corresponderende Shakespeare-sonnetten:

sonnet I - 15
sonnet II - 59
sonnet III - 2
sonnet IV - 53
sonnet V - geen corresponderend sonnet?
sonnet VI - 39
sonnet VII - 62
sonnet VIII - 29
sonnet IX - 27
sonnet X - geen corresponderend sonnet?
sonnet XI - 28
sonnet XII - 30
sonnet XIII - 66
sonnet XIV - 71
sonnet XV - 107



Claus' sonnetten:
sonnet I (15)
sonnet II (59)
sonnet III (2)
sonnet IV (53)
sonnet V
sonnet VIII (29)
sonnet IX (27)
sonnet X
sonnet XII (30)
sonnet XIII (66)
sonnet XIV (71)
sonnet XV (107)


Shakespeare:
Sonnet 1
Sonnet 2
Sonnet 3
Sonnet 4
Sonnet 5
Sonnet 6
Sonnet 7
Sonnet 8
Sonnet 9
Sonnet 10
Sonnet 11
Sonnet 12
Sonnet 13
Sonnet 14
Sonnet 15
Sonnet 16
Sonnet 17
Sonnet 18
Sonnet 19
Sonnet 20
Sonnet 21
Sonnet 22
Sonnet 23
Sonnet 24
Sonnet 25
Sonnet 26
Sonnet 27
Sonnet 28
Sonnet 29
Sonnet 30
Sonnet 31
Sonnet 32
Sonnet 33
Sonnet 34
Sonnet 35
Sonnet 36
Sonnet 37
Sonnet 38
Sonnet 39
Sonnet 40
Sonnet 41
Sonnet 42
Sonnet 43
Sonnet 44
Sonnet 45
Sonnet 46
Sonnet 47
Sonnet 48
Sonnet 49
Sonnet 50
Sonnet 51
Sonnet 52
Sonnet 53
Sonnet 54
Sonnet 55
Sonnet 56
Sonnet 57
Sonnet 58
Sonnet 59
Sonnet 60
Sonnet 61
Sonnet 62
Sonnet 63
Sonnet 64
Sonnet 65
Sonnet 66
Sonnet 67
Sonnet 68
Sonnet 69
Sonnet 70
Sonnet 71
Sonnet 72
Sonnet 73
Sonnet 74
Sonnet 75
Sonnet 76
Sonnet 77
Sonnet 78
Sonnet 79
Sonnet 80
Sonnet 81
Sonnet 82
Sonnet 83
Sonnet 84
Sonnet 85
Sonnet 86
Sonnet 87
Sonnet 88
Sonnet 89
Sonnet 90
Sonnet 91
Sonnet 92
Sonnet 93
Sonnet 94
Sonnet 95
Sonnet 96
Sonnet 97
Sonnet 98
Sonnet 99
Sonnet 100
Sonnet 101
Sonnet 102
Sonnet 103
Sonnet 104
Sonnet 105
Sonnet 106
Sonnet 107
Sonnet 108
Sonnet 109
Sonnet 110
Sonnet 111
Sonnet 112
Sonnet 113
Sonnet 114
Sonnet 115
Sonnet 116
Sonnet 117
Sonnet 118
Sonnet 119
Sonnet 120
Sonnet 121
Sonnet 122
Sonnet 123
Sonnet 124
Sonnet 125
Sonnet 126
Sonnet 127
Sonnet 128
Sonnet 129
Sonnet 130
Sonnet 131
Sonnet 132
Sonnet 133
Sonnet 134
Sonnet 135
Sonnet 136
Sonnet 137
Sonnet 138
Sonnet 139
Sonnet 140
Sonnet 141
Sonnet 142
Sonnet 143
Sonnet 144
Sonnet 145
Sonnet 146
Sonnet 147
Sonnet 148
Sonnet 149
Sonnet 150
Sonnet 151
Sonnet 152
Sonnet 153
Sonnet 154